ΤΑ  ΟΡΙΑ  ΤΗΣ  ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Άρθρο του Στρατή Παπαμανουσάκη

Αφιερωμένο στη μνήμη
του Παναγιώτη Κλάδου
[ Δεν εκυνήγ` αυτός λαγούς, δεν εκυνήγ΄ αγρίμια,
τση Λευτεριάς τση Ρήγισσας εγύρευε τον πύργο.]

Όπως και αν ορίσει κανείς την πολιτική, είτε ως έμπρακτη εφαρμογή της αρετής είτε ως τεχνική της διαχείρησης των κοινών, ως επιστήμη της διακυβέρνησης, ως τέχνη του εφικτού, είτε ως επίτευγμα της ηθικής είτε ως επιβολή της εξουσίας, δεν πρέπει ποτέ να ξεχνά τα όρια της πολιτικής. Ο πολιτικός και δη  ο άρχων οφείλει να γνωρίζει ότι "ανθρώπων άρχει", ότι "κατά νόμους άρχει" και ότι "ουκ αεί άρχει" (Αγάθων). Με άλλα λόγια  να σέβεται τα όρια της κοινωνίας, της ηθικής και της ιστορίας.
Οι έννοιες του ορίου και του απείρου, του μέτρου και της δίκης, του δικαίου και της ηθικής είναι καθαρά ελληνικές και μεταδόθηκαν από την αρχαιότητα στην εποχή μας, σε ολόκληρο τον κόσμο. Το πρόβλημα στην Ελλάδα σήμερα είναι ακριβώς η παρασιώπηση, η αγνόηση, η περιφρόνηση αυτών των εννοιών και των ορίων που θέτουν στην πολιτική. Ακόμη και ο "ήλιος ουχ υπερβήσεται μέτρον" (Ηράκλειτος). Η πολιτική έχει επομένως όρια.
 Όρια προς την ιστορία, της οποίας "όλβιος όστις έσχε μάθησιν" (Ευριπίδης)  και δυστυχής εκείνος που  έχει άγνοια. Η ιστορία διδάσκει, αλλά οι άνθρωποι σπανιότατα διδάσκονται. Η καταστροφική δημαγωγία στην αρχαιότητα (παράδειγμα ο Αλκιβιάδης και η Σικελική εκστρατεία), η οξύτατη θρησκευτική διαίρεση στο Βυζάντιο (παράδειγμα ο Λέων Ίσαυρος και η εικονομαχία), ο τραγικός διχασμός στη νεότερη ιστορία μας (παράδειγμα ο Κωνσταντίνος και η Μικρασιατική καταστροφή) επαληθεύουν αυτόν τον κανόνα. Αυτός ο κανόνας του ορίου παραβιάζεται τώρα τόσο απροκάλυπτα, τόσο χυδαία και τόσο τραγικά. Συναφής η εθελόδουλη αποδοχή του μνημονιακού καθεστώτος, η απεμπόληση εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, η υποτακτική σύζευξη της "αριστερής" κυβέρνησης στο αμερικανικό ιμπεριαλιστικό άρμα, η ανοχή της εθνικής ταπείνωσης από την τουρκική πλευρά, η καταστροφή του κοινωνικού και οικονομικού ιστού. Αλλά η παραβίαση του κανόνα των ορίων έχει  τα απακόλουθα της. Την Ύβριν διαδέχεται η Νέμεσις.
Όρια προς την κοινωνική και πολιτική ηθική, την απόσταση από την οποία καθένας αντιλαμβάνεται, ακούγοντας και βλέποντας τα λόγια και τα έργα των τελευταίων κυβερνήσεων του. Το ψεύδος, την εξαπάτηση, την αδικία, την καταπίεση, την εξουθένωση. Τις προδοτικές συμφωνίες των Μνημονίων, που παρέδωσαν την εθνική κυριαρχία στους δανειστές. Την υποδούλωση της νομοθετικής εξουσίας στο υπερσύνταγμα των δανειστικών μνημονιακών συμβάσεων. Την υποταγή της εκτελεστικής εξουσίας στα συμφέροντα των δανειστών, με τη στέρηση  των κύριων   αρμοδιοτήτων της  στους τομείς της οικονομίας, της φορολογίας, της εργασίας, του δημοσίου πλούτου και της ανάπτυξης. Τον εξοβελισμό της δικαστικής εξουσίας με την αρχική νομιμοποίηση των Μνημονίων και ακολούθως με την παρέμβαση, τις απειλές και την περιφρόνηση προς τις αποφάσεις και τους λειτουργούς της. Ανάλογα και η εγκατάλειψη της παιδείας, της υγείας και της ασφάλισης, η αναγνώριση και προώθηση συμπεριφορών ξένων προς τις ελληνικές παραδόσεις, η εχθρότητα προς την οικογένεια και την Εκκλησία έχει φθάσει στα όρια της. Η εξαχρείωση της πολιτικής είναι εμφανής.
Όρια προς την οικονομία, η οποία αναγορεύτηκε σε πανάκεια. Όχι πλέον η σωτηρία της πατρίδας, αλλά η σωτηρία των τραπεζών, του κεφαλαίου και των δανειστών ο υπέρτατος νόμος. Μοναδικός σκοπός της οικονομίας η εξυπηρέτηση των "επενδυτών", η επιδίωξη των παράνομων κερδών, η απομύζηση των κατώτερων και μεσαίων στρωμάτων της κοινωνίας. Αλλά η ανεργία, η ημιαπασχόληση, η εκ περιτροπής εργασία, ο εκπατρισμός των νέων επιστημόνων, η υπερφορολόγηση, η κατά το ήμισυ περικοπή των συντάξεων και η ανάλογη απώλεια των μισθών, η φτωχοποίηση του ενός τρίτου της ελληνικής κοινωνίας, η καταστροφή της μεσαίας τάξης, η μετατροπή της ζωής του υπερήφανου ελληνικού λαού σε μαζική επαιτεία για επιβίωση έχει όρια. Κάθε κοινωνικό και οικονομικό όριο έχει παραβιαστεί.
Μια κυβέρνηση μπορεί να αγνοεί πρόσκαιρα τα διδάγματα της ιστορίας, να εξαπατεί τους πολλούς για λίγο ή  τους ολίγους για πολύ, αλλά ουδέποτε μπορεί να εξαπατεί τους πάντες συνεχώς και να συνεχίζει να κυβερνά.
Μια κυβέρνηση μπορεί να παραβιάζει το πρόγραμμα της, τους νόμους και την ηθική, αλλά ποτέ δεν μπορεί να συνεχίσει τη διακυβέρνηση της  με συνεχείς  παραβιάσεις.
Μια κυβέρνηση μπορεί να εξοντόνει το λαό της, να οδηγεί στις κατασχέσεις, στους πλειστηριασμούς και στην αυτοκτονία τους πολίτες της, να καταστρέφει την οικονομία της χώρας της, αλλά  ουδέποτε και πουθενά δεν μπορεί να εξακολουθεί να κυβερνά με αυτό τον τρόπο.
Υπάρχουν  πάντα τα όρια, τα ανυπέρβλητα  όρια της ιστορίας, της ηθικής, της οικονομίας. Η υπέρβαση των ορίων αυτών συνεπάγεται και την απώλεια υπερβαινόντων και υπερβαινόμενων. Αυτή η υπέρβαση φάινεται ότι έχει ήδη συμβεί.  Η κυβέρνηση, συνεχίζοντας και επαυξάνοντας την πολιτική των προηγούμενων μνημονιακών κυβερνήσεων, οδεύει ασφαλώς προς την απώλεια, την καταστροφή, τον όλεθρο, τον δικό της και του ελληνικού λαού.

" H   ΕΛΛΑΣ  ΑΥΤΟΚΤΟΝΕΙ "

Άρθρο του Στρατή Παπαμανουσάκη

 Δεν πρόκειται για κάποιο άγνωστο πίνακα του Ντελακρουά, ούτε για ένα χαμένο ποίημα του Βύρωνα, ούτε βέβαια για κάποια ξεχασμένη παρτιτούρα του Μπετόβεν, για ένα φιλλεληνικό έργο τέλος πάντων των απαρχών της νεότερης Ελλάδας. Από καιρό τη θέση των μεγάλων μορφών του νεότερου ευρωπαϊκού πολιτισμού  έχουν καταλάβει οι πιο δύσμορφοι αντιπρόσωποι του πολιτικοοικονομικού ευρωπαϊκού κατεστημένου, που παρακολουθούν την εκτέλεση της τελευταίας φάσης του ελληνικού ζητήματος, που με τη δική τους συνεργασία προπαρασκεύασαν οι ντόπιοι συνεργάτες τους.
Όχι. Καμιά πένθιμη απεικόνιση, καμιά ελεγεία, κανένα πένθιμο εμβατήριο δεν πρόκειται να εξυμνήσει αυτή την αυτοκτονία. Ο ευρωπαϊκός πολιτισμός θα μείνει αμέτοχος στο θρήνο αυτού του ελληνικού θανάτου. Και κανείς τραγικός ηρωϊσμός, καμιά συμπαθητική παρηγορία, κανένα ευγενικό συναίσθημα δεν θα συνοδεύσει αυτή τη  ελληνική αυτοκτονία.
Πολύ σκληρή για να πεθάνει από τα κτυπήματα των εχθρών της, η Ελλάδα αυτοκτονεί μόνη της. Μια θαυμαστή ιστορία τριάντα αιώνων τερματίζεται ατιμωτικά, ο ελληνικός κόσμος θεσμών, ιδεών και πρακτικών εξαφανίζεται παταγωδώς και ένας αμνήμων και αδαής λαός απαγχονίζεται εξευτελιστικά στο ικρίωμα της μετανεοτερικής ανθρωπότητας.
  Επί επτά έτη η λογική της μεταπολιτευτικής εφησύχασης, του μεταπρατικού ευρώ, του καταστροφικού «Μνημονίου» επικράτησε σε πείσμα κάθε λογικής. Η λύση των ελληνικών προβλημάτων αναζητείται ξανά και ξανά στη συνταγή του παρελθόντος, που έχει απορριφθεί, έχει καταστρέψει τον τόπο και έχει αποτύχει. Και μετά την πλήρη αποτυχία των τριών "Μνημονίων", και των τριών πολιτικών παρατάξεων, φαίνεται να επαναρχίζει κατά τραγική ειρωνία ο κύκλος της ίδιας πολιτικής.
Η Ελλάδα βρίσκεται πλέον όχι σε μια κρίσιμη καμπή της ιστορίας, αλλά μάλλον στο  τέλος της ιστορίας  της. Κατά την αρχαιότητα ο ελληνισμός μεγαλούργησε κάτω από την κυριαρχία των ιδεών, της φιλοπατρίας και του  κοινού Λόγου. Κατά τη μεσαιωνική περίοδο συντηρήθηκε εξελληνίζοντας τη ρωμαϊκή και τη βυζαντινή αυτοκρατορία πάλι με τη δύναμη του Λόγου, της πίστης και των ιδεών του. Και στη νεότερη εποχή αναγεννήθηκε από τη στάκτη του με τα ιδανικά της πατρίδας, της ορθοδοξίας και του διαφωτισμού, και προχώρησε εμπνεόμενος από τον πνευματικό πολιτισμό του.
Οι λαοί, τα κράτη και οι πολιτισμοί διαλύονται και καταστρέφονται μάλλον από εσωτερική κατάπτωση παρά από εξωτερικούς εχθρούς. Όταν οι συνεκτικοί δεσμοί τους χαλαρώσουν, όταν τα στοιχεία της ηθικής τους ύπαρξης εξασθενίσουν και όταν ο κοινός Λόγος τους διασπαστεί σε κενά λόγια. Είναι ακριβώς η περίπτωση της σημερινής Ελλάδας.
Η Μικρασιατική Καταστροφή  υπήρξε συνέπεια του εθνικού διχασμού, της στήριξης σε ξένες δυνάμεις, της αποδυνάμωσης του ελληνικού Λόγου. Ο εμφύλιος πόλεμος 1946-1949 προκλήθηκε από ανάλογα αίτια. Και η δικτατορία του ’67 επίσης. Η Μεταπόλιτευση ανέδειξε όλες τις αρετές και τις κακίες του ελληνισμού. Η ανάπτυξη συνοδεύτηκε από τη  ύφεση, η διανόηση από την απαιδευσία, η πολιτική από τον πολιτικαντισμό. Δεν πρόκειται για το ελληνικό συναμφότερον, καθώς από καιρό ο Απόλλων κι ο Διόνυσος έχουν εγκαταλείψει τη χώρα τους. Απλά η διαλεκτική έπαυσε να λειτουργεί στην πατρίδα της.
 Στα χρόνια των "Μνημονίων" καταλύθηκε πλέον και η εθνική αναξαρτησία της χώρας, με την ουσιαστική παραχώρηση  νομοθετικής και εκτελεστικής εξουσίας , όπως και του εθνικού πλούτου, στους δανειστές. Η μεγάλη μάζα του ελληνικού λαού πτωχοποιήθηκε, η μεσαία τάξη καταργήθηκε και μισό εκατομμύριο ελληνόπουλα σπρώχτηκαν στη διασπορά. Η διεθνής υπόσταση της χώρας αμφισβητείται έντονα, χωρίς ουσιαστική αντίδραση. Η πολιτειακή και συνταγματική τάξη  καταλύθηκε. Το ίδιο το κράτος δικαίου υπέκυψε στο μνημονιακό "δίκαιο". Εργατικά, κοινωνικά και οικονομικά δικαιώματα εξαφανίστηκαν. Ελληνική πρωτογενής παραγωγή, μεταποίηση, επιχείρηση, δεν υφίσταται πλέον. Οι πλουτοπαραγωγικές πηγές της χώρας εκποιήθηκαν, οι καταθέσεις εξανεμίστηκαν, η ιδιοκτησία κατασχέθηκε. Η ανάπτυξη αναφέρεται πλέον ως ανέκδοτο. Η οικονομία ως θρήνος. Και η κοινωνία, η πολιτική, τα κόμματα, ως τραγέλαφος.
Στις αρχές του εικοστού πρώτου αιώνα δεν απέμεινε πια στην Ελλάδα σχεδόν τίποτε από τη δόξα, την πίστη και τον Λόγο του παρελθόντος.
Ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση η Ελλάδα υφίσταται  διπλή επίθεση. Η ελληνική Ευρώπη, της φιλοσοφίας, του δικαίου, του χριστιανισμού, μεταβλήθηκε σε βαρβαρική ένωση των τραπεζών, των πολυεθνικών, του νεοφιλελευθερισμού. Η πάλαι ποτέ εξελληνισμένη Ανατολή, που λάτρεψε τον Αλέξανδρο, που γεύθηκε τον ελληνικό πολιτισμό, που αναδέχθηκε το κήρυγμα του Ιησού μέσα από τον ελληνικό Λόγο, μετατράπηκε σε καραβάνια μεταναστών, σε ορδές ισλαμιστών και καταστροφείς του πολιτισμού.
Είναι εντελώς παράλογο μπροστά σε αυτούς τους κινδύνους να εθελοτυφλούμε. Παρουσιάζοντας τα ψεύτικα διλλήματα σαν πραγματικότητες, εμφανίζοντας την πολιτική της υποταγής σαν μονόδρομο και απαξιώνοντας την απλή λογική σαν παραλογισμό επιτείνομε την κρίση. 
Μια αριστερά που έχασε τον προσανατολισμό της από τον αντιμνημονιακό  αγώνα στη μνημονιακή προσαρμογή, μια παλαιοδεξιά έξω από το αστικό  πλαίσιο, που επιμένει στον καταστροφικό δρόμο της, μια κυρίως υπεύθυνη της προμνημονιακής και μνημονιακής καταστροφής σοσιαλδημοκρατία, που καμώνεται ότι αγνοεί την ευθύνη της, μερικά πρόσκαιρα μορφώματα αφέλειας, διαπλοκής και γελοιότητας, ιδού το κυρίαρχο σημερινό πολιτικό σκηνικό μας. Περί εθνικής πολιτικής, ελληνικού δρόμου ανάπτυξης, πατριωτικής παράδοσης και ανανέωσης, δεν ακούγεται πια τίποτε, καθώς τα κοράκια της ενημέρωσης, οι γραικύλοι της μονοδρομιακής  πρακτικής  και οι διαφθορείς της πολιτικής, της κοινωνίας και της οικονομίας καλύπτουν τα πάντα.
 Η  καταστροφή του Λόγου έχει συντελεσθεί. Η Ελλάδα θα μπορούσε να προχωρήσει μόνο αν συνειδητοποιούσε την αλήθεια των πραγμάτων, αν πίστευε στη δύναμη της, αν αγωνιζόταν για το μέλλον της. Αλλά αντί της αλήθειας, της πίστης, του αγώνα, επικρατούν τα "Μνημόνια". Η σημερινή "αριστερή" πολιτική της αθλιότητας εντάσσεται άνετα στην αθλιότητα της πολιτικής των προηγούμενων και των επόμενων δεξιών κυβερνήσεων. Δειλοί, μοιραίοι κι άβουλοι αντάμα, δεν περιμένομε πια κανένα θαύμα. Αυτοκτονούμε.