ΤΑ  ΟΡΙΑ  ΤΗΣ  ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Άρθρο του Στρατή Παπαμανουσάκη

Αφιερωμένο στη μνήμη
του Παναγιώτη Κλάδου
[ Δεν εκυνήγ` αυτός λαγούς, δεν εκυνήγ΄ αγρίμια,
τση Λευτεριάς τση Ρήγισσας εγύρευε τον πύργο.]

Όπως και αν ορίσει κανείς την πολιτική, είτε ως έμπρακτη εφαρμογή της αρετής είτε ως τεχνική της διαχείρησης των κοινών, ως επιστήμη της διακυβέρνησης, ως τέχνη του εφικτού, είτε ως επίτευγμα της ηθικής είτε ως επιβολή της εξουσίας, δεν πρέπει ποτέ να ξεχνά τα όρια της πολιτικής. Ο πολιτικός και δη  ο άρχων οφείλει να γνωρίζει ότι "ανθρώπων άρχει", ότι "κατά νόμους άρχει" και ότι "ουκ αεί άρχει" (Αγάθων). Με άλλα λόγια  να σέβεται τα όρια της κοινωνίας, της ηθικής και της ιστορίας.
Οι έννοιες του ορίου και του απείρου, του μέτρου και της δίκης, του δικαίου και της ηθικής είναι καθαρά ελληνικές και μεταδόθηκαν από την αρχαιότητα στην εποχή μας, σε ολόκληρο τον κόσμο. Το πρόβλημα στην Ελλάδα σήμερα είναι ακριβώς η παρασιώπηση, η αγνόηση, η περιφρόνηση αυτών των εννοιών και των ορίων που θέτουν στην πολιτική. Ακόμη και ο "ήλιος ουχ υπερβήσεται μέτρον" (Ηράκλειτος). Η πολιτική έχει επομένως όρια.
 Όρια προς την ιστορία, της οποίας "όλβιος όστις έσχε μάθησιν" (Ευριπίδης)  και δυστυχής εκείνος που  έχει άγνοια. Η ιστορία διδάσκει, αλλά οι άνθρωποι σπανιότατα διδάσκονται. Η καταστροφική δημαγωγία στην αρχαιότητα (παράδειγμα ο Αλκιβιάδης και η Σικελική εκστρατεία), η οξύτατη θρησκευτική διαίρεση στο Βυζάντιο (παράδειγμα ο Λέων Ίσαυρος και η εικονομαχία), ο τραγικός διχασμός στη νεότερη ιστορία μας (παράδειγμα ο Κωνσταντίνος και η Μικρασιατική καταστροφή) επαληθεύουν αυτόν τον κανόνα. Αυτός ο κανόνας του ορίου παραβιάζεται τώρα τόσο απροκάλυπτα, τόσο χυδαία και τόσο τραγικά. Συναφής η εθελόδουλη αποδοχή του μνημονιακού καθεστώτος, η απεμπόληση εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, η υποτακτική σύζευξη της "αριστερής" κυβέρνησης στο αμερικανικό ιμπεριαλιστικό άρμα, η ανοχή της εθνικής ταπείνωσης από την τουρκική πλευρά, η καταστροφή του κοινωνικού και οικονομικού ιστού. Αλλά η παραβίαση του κανόνα των ορίων έχει  τα απακόλουθα της. Την Ύβριν διαδέχεται η Νέμεσις.
Όρια προς την κοινωνική και πολιτική ηθική, την απόσταση από την οποία καθένας αντιλαμβάνεται, ακούγοντας και βλέποντας τα λόγια και τα έργα των τελευταίων κυβερνήσεων του. Το ψεύδος, την εξαπάτηση, την αδικία, την καταπίεση, την εξουθένωση. Τις προδοτικές συμφωνίες των Μνημονίων, που παρέδωσαν την εθνική κυριαρχία στους δανειστές. Την υποδούλωση της νομοθετικής εξουσίας στο υπερσύνταγμα των δανειστικών μνημονιακών συμβάσεων. Την υποταγή της εκτελεστικής εξουσίας στα συμφέροντα των δανειστών, με τη στέρηση  των κύριων   αρμοδιοτήτων της  στους τομείς της οικονομίας, της φορολογίας, της εργασίας, του δημοσίου πλούτου και της ανάπτυξης. Τον εξοβελισμό της δικαστικής εξουσίας με την αρχική νομιμοποίηση των Μνημονίων και ακολούθως με την παρέμβαση, τις απειλές και την περιφρόνηση προς τις αποφάσεις και τους λειτουργούς της. Ανάλογα και η εγκατάλειψη της παιδείας, της υγείας και της ασφάλισης, η αναγνώριση και προώθηση συμπεριφορών ξένων προς τις ελληνικές παραδόσεις, η εχθρότητα προς την οικογένεια και την Εκκλησία έχει φθάσει στα όρια της. Η εξαχρείωση της πολιτικής είναι εμφανής.
Όρια προς την οικονομία, η οποία αναγορεύτηκε σε πανάκεια. Όχι πλέον η σωτηρία της πατρίδας, αλλά η σωτηρία των τραπεζών, του κεφαλαίου και των δανειστών ο υπέρτατος νόμος. Μοναδικός σκοπός της οικονομίας η εξυπηρέτηση των "επενδυτών", η επιδίωξη των παράνομων κερδών, η απομύζηση των κατώτερων και μεσαίων στρωμάτων της κοινωνίας. Αλλά η ανεργία, η ημιαπασχόληση, η εκ περιτροπής εργασία, ο εκπατρισμός των νέων επιστημόνων, η υπερφορολόγηση, η κατά το ήμισυ περικοπή των συντάξεων και η ανάλογη απώλεια των μισθών, η φτωχοποίηση του ενός τρίτου της ελληνικής κοινωνίας, η καταστροφή της μεσαίας τάξης, η μετατροπή της ζωής του υπερήφανου ελληνικού λαού σε μαζική επαιτεία για επιβίωση έχει όρια. Κάθε κοινωνικό και οικονομικό όριο έχει παραβιαστεί.
Μια κυβέρνηση μπορεί να αγνοεί πρόσκαιρα τα διδάγματα της ιστορίας, να εξαπατεί τους πολλούς για λίγο ή  τους ολίγους για πολύ, αλλά ουδέποτε μπορεί να εξαπατεί τους πάντες συνεχώς και να συνεχίζει να κυβερνά.
Μια κυβέρνηση μπορεί να παραβιάζει το πρόγραμμα της, τους νόμους και την ηθική, αλλά ποτέ δεν μπορεί να συνεχίσει τη διακυβέρνηση της  με συνεχείς  παραβιάσεις.
Μια κυβέρνηση μπορεί να εξοντόνει το λαό της, να οδηγεί στις κατασχέσεις, στους πλειστηριασμούς και στην αυτοκτονία τους πολίτες της, να καταστρέφει την οικονομία της χώρας της, αλλά  ουδέποτε και πουθενά δεν μπορεί να εξακολουθεί να κυβερνά με αυτό τον τρόπο.
Υπάρχουν  πάντα τα όρια, τα ανυπέρβλητα  όρια της ιστορίας, της ηθικής, της οικονομίας. Η υπέρβαση των ορίων αυτών συνεπάγεται και την απώλεια υπερβαινόντων και υπερβαινόμενων. Αυτή η υπέρβαση φάινεται ότι έχει ήδη συμβεί.  Η κυβέρνηση, συνεχίζοντας και επαυξάνοντας την πολιτική των προηγούμενων μνημονιακών κυβερνήσεων, οδεύει ασφαλώς προς την απώλεια, την καταστροφή, τον όλεθρο, τον δικό της και του ελληνικού λαού.